برای رزرو نوبت تماس بگیرید: ۹۸۹۹۲۴۶۴۶۹۰۲+ - ۹۸۹۳۰۴۰۳۵۴۶۹+
آنژیوپلاستی
آنژیوپلاستی یکی از روش‌های مهم درمانی در زمینه بیماری‌های قلبی و عروقی است که در دهه‌های اخیر به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. این روش که به طور معمول برای باز کردن عروق مسدود شده قلب به کار می‌رود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا می‌تواند زندگی بیماران را نجات دهد و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. باتوجه‌به افزایش شیوع بیماری‌های قلبی در جهان و به‌خصوص در ایران، آشنایی با آنژیوپلاستی و مزایا و معایب آن برای همه افراد ضروری است. در این مقاله، به بررسی جامع آنژیوپلاستی، مزایا، عوارض، انواع مختلف آن و چگونگی انجام این روش می‌پردازیم.
آنژیوپلاستی چیست
آنژیوپلاستی به فرایندی گفته می‌شود که در آن با استفاده از بالون‌های کوچک یا استنت‌ها، عروق مسدود شده یا تنگ شده قلب باز می‌شوند. این روش به طور عمده برای درمان بیماری عروق کرونری قلب به کار می‌رود که ناشی از تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره عروق است. این پلاک‌ها می‌توانند جریان خون را محدود کنند و باعث ایجاد درد قفسه سینه (آنژین)، حملات قلبی یا دیگر مشکلات قلبی شوند.
روش انجام: در آنژیوپلاستی، یک کاتتر با یک بالون کوچک در نوک آن از طریق عروق محیطی وارد بدن می‌شود و به سمت عروق کرونری هدایت می‌شود. وقتی بالون به محل انسداد می‌رسد، باد می‌شود و باعث باز شدن عروق می‌شود.
استنت‌گذاری: در بسیاری از موارد، پس از باد‌شدن بالون و باز شدن عروق، یک استنت (یک توری فلزی کوچک) در محل قرار داده می‌شود تا عروق باز بماند و از تنگ شدن مجدد آن جلوگیری شود.
آنژیوپلاستی به‌عنوان یک روش کم تهاجم شناخته می‌شود و معمولاً نیاز به جراحی باز قلب ندارد، بنابراین ریکاوری بیمار سریع‌تر و با عوارض کمتری همراه است.
مزایای آنژیوپلاستی
آنژیوپلاستی به دلایل متعددی یکی از پرکاربردترین روش‌های درمان بیماری‌های عروق کرونری است. این روش دارای مزایای زیادی است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود.
کاهش درد قفسه سینه: یکی از بزرگ‌ترین مزایای آنژیوپلاستی، کاهش سریع درد قفسه سینه ناشی از آنژین است. این امر به دلیل باز شدن عروق مسدود شده و بهبود جریان خون به قلب صورت می‌گیرد.
بهبود کیفیت زندگی: با کاهش یا رفع درد قفسه سینه و بهبود عملکرد قلب، بیماران می‌توانند فعالیت‌های روزانه خود را با انرژی و بدون نگرانی انجام دهند که این امر بهبود کیفیت زندگی را به همراه دارد.
علاوه بر این، آنژیوپلاستی دارای فواید دیگری نیز میباشد:
پیشگیری از حمله قلبی: با باز کردن عروق مسدود شده، خطر بروز حمله قلبی به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
ریکاوری سریع‌تر: بر خلاف جراحی باز قلب، آنژیوپلاستی نیاز به باز کردن قفسه سینه ندارد و به همین دلیل دوران نقاهت کوتاه‌تر و راحت‌تری دارد.
کاهش نیاز به داروهای طولانی‌مدت: بسیاری از بیماران پس از انجام آنژیوپلاستی نیاز به مصرف داروهای کمتری برای کنترل درد و سایر علائم بیماری قلبی دارند.
عوارض آنژیوپلاستی
هرچند که آنژیوپلاستی یک روش موثر و ایمن برای درمان بیماری‌های قلبی است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. آگاهی از این عوارض می‌تواند به بیماران کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد درمان خود بگیرند.
عفونت: همانند هر فرایند تهاجمی دیگر، خطر عفونت در محل ورود کاتتر وجود دارد. این مشکل با رعایت بهداشت و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها قابل‌کنترل است.
خونریزی: ممکن است در محل ورود کاتتر یا داخل عروق خونریزی رخ دهد که می‌تواند به کبودی یا هماتوم منجر شود.
برخی دیگر از عوارض ممکن شامل موارد زیر می‌باشند:
آسیب به عروق: در برخی موارد، عروق ممکن است در اثر ورود و حرکت کاتتر دچار آسیب شوند.
حمله قلبی: هرچند نادر است، اما احتمال بروز حمله قلبی در حین یا بعد از آنژیوپلاستی وجود دارد.
تنگی مجدد عروق: در برخی موارد، عروق ممکن است پس از مدتی دوباره تنگ شوند که نیاز به درمان مجدد خواهد داشت.
انواع آنژیوپلاستی
آنژیوپلاستی دارای انواع مختلفی است که هر یک برای شرایط خاصی از بیماران مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این بخش به معرفی برخی از انواع آنژیوپلاستی می‌پردازیم.
آنژیوپلاستی با بالون: این نوع از آنژیوپلاستی شامل استفاده از بالون برای باز کردن عروق مسدود شده است. بالون در محل تنگی باد می‌شود و باعث باز شدن عروق می‌شود.
آنژیوپلاستی با استنت: در این روش، علاوه بر استفاده از بالون، یک استنت نیز در محل تنگی قرار داده می‌شود. استنت به باز ماندن عروق کمک می‌کند و خطر تنگ شدن مجدد عروق را کاهش می‌دهد.
همچنین انواع دیگر آنژیوپلاستی عبارت‌اند از:
آنژیوپلاستی با استنت‌های دارویی: در این روش، استنت‌های خاصی که دارای داروهای ضد تنگی هستند، در عروق قرار داده می‌شوند تا از تنگ شدن مجدد عروق جلوگیری کنند.
آنژیوپلاستی با لیزر: در این نوع، از لیزر برای ازبین‌بردن پلاک‌های چربی و باز کردن عروق استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای عروق بسیار تنگ یا پیچیده مورداستفاده قرار می‌گیرد.
آنژیوپلاستی برای چه افرادی انجام می شود
آنژیوپلاستی برای افرادی که دچار تنگی یا انسداد عروق کرونری هستند، انجام می‌شود. این روش به طور خاص برای بیماران زیر توصیه می‌شود:
بیماران با آنژین پایدار: افرادی که به طور مداوم درد قفسه سینه دارند و با داروها کنترل نمی‌شوند.
بیماران با آنژین ناپایدار: افرادی که درد قفسه سینه آنها به طور ناگهانی و شدید رخ می‌دهد و ممکن است نشانه حمله قلبی باشد.
همچنین، آنژیوپلاستی می‌تواند برای بیماران زیر نیز مفید باشد:
بیماران پس از حمله قلبی: آنژیوپلاستی می‌تواند برای باز کردن عروق مسدود شده پس از حمله قلبی و بهبود جریان خون به قلب استفاده شود.
بیماران با تست‌های استرس مثبت: افرادی که نتایج تست‌های استرس آنها نشان‌دهنده تنگی عروق کرونری است و نیاز به درمان دارند.
آنژیوپلاستی چگونه انجام می شود
فرایند انجام آنژیوپلاستی شامل مراحل متعددی است که به طور خلاصه در این بخش توضیح داده می‌شود.
- آماده‌سازی بیمار: قبل از انجام آنژیوپلاستی، بیمار باید تست‌های لازم مانند آزمایش خون و الکتروکاردیوگرام (ECG) را انجام دهد. همچنین، ممکن است از بیمار خواسته شود که ناشتا باشد. پزشک ممکن است دستورات خاصی در مورد داروهایی که بیمار باید مصرف کند یا از آنها اجتناب کند، ارائه دهد.
- ورود کاتتر: پزشک یک کاتتر را از طریق عروق محیطی (به طور معمول از ناحیه ران یا مچ دست) وارد بدن می‌کند و آن را به سمت عروق کرونری هدایت می‌کند. ورود کاتتر معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین بیمار بیدار است؛ ولی دردی احساس نمی‌کند.
- تزریق ماده حاجب: پس از ورود کاتتر به عروق کرونری، ماده حاجب تزریق می‌شود تا پزشک بتواند عروق را با استفاده از اشعه ایکس مشاهده کند و محل دقیق تنگی را شناسایی کند. ماده حاجب کمک می‌کند تا عروق در تصاویر اشعه ایکس به‌وضوح دیده شوند و پزشک بتواند به طور دقیق محل انسداد را تعیین کند.
- بالون زدن و استنت‌گذاری: وقتی محل تنگی شناسایی شد، بالون در محل تنگی باد می‌شود و عروق باز می‌شوند. بالون برای چند دقیقه باد می‌شود تا پلاک چربی فشرده شده و دیواره عروق باز شود. در صورت نیاز، یک استنت نیز در محل قرار داده می‌شود تا عروق باز بماند. استنت‌ها معمولاً از فلز ساخته شده‌اند و به‌صورت مشبک هستند تا بتوانند عروق را باز نگه دارند.
- پایان کار: در نهایت، کاتتر از بدن خارج می‌شود و محل ورود کاتتر بسته می‌شود. بیمار برای مدتی تحت‌نظر قرار می‌گیرد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. در این مدت، پزشکان علائم حیاتی بیمار را مانیتور می‌کنند و هر گونه نشانه‌ای از عوارض احتمالی مانند خونریزی یا واکنش به ماده حاجب را بررسی می‌کنند.
مراقبت های پس از آنژیوپلاستی
پس از انجام آنژیوپلاستی، بیمار نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای است تا بهبود یابد و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. این مراقبت‌ها شامل استراحت، مصرف داروها، و پیگیری پزشکی منظم است. در ادامه، به توضیح بیشتر این موارد می‌پردازیم:
استراحت
یکی از مهم‌ترین نکات پس از آنژیوپلاستی، استراحت کافی است. بیمار باید برای مدتی از انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های شدید خودداری کند. پزشک معمولاً توصیه می‌کند که بیمار برای چند روز تا یک هفته فعالیت‌های خود را محدود کند و از بلند کردن اشیاء سنگین، رانندگی، و انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید اجتناب کند. این استراحت به بدن کمک می‌کند تا بهبود یابد و خطر خونریزی یا آسیب به محل ورود کاتتر کاهش یابد.
مصرف داروها
پزشک ممکن است داروهای خاصی را تجویز کند تا به بهبود بیمار کمک کند و از بروز عوارض جلوگیری کند. به طور معمول، داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
داروهای ضد پلاکت: مانند آسپرین یا کلوپیدوگرل که به جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون کمک می‌کنند.
داروهای ضدانعقاد: برای کاهش خطر لخته‌شدن خون و جلوگیری از بروز حملات قلبی.
داروهای کاهنده کلسترول: مانند استاتین‌ها که به کاهش سطح کلسترول خون و جلوگیری از تشکیل پلاک‌های جدید کمک می‌کنند.
داروهای فشارخون: برای کنترل فشارخون و کاهش فشار بر روی عروق.
بسیار مهم است که بیمار داروهای تجویز شده را دقیقاً مطابق دستورات پزشک مصرف کند و هیچ دوزی را فراموش نکند. عدم مصرف صحیح داروها می‌تواند خطر بروز عوارض جدی را افزایش دهد.
پیگیری پزشکی
پس از آنژیوپلاستی، بیمار باید به طور منظم به پزشک مراجعه کند تا وضعیت عروق و عملکرد قلب بررسی شود. این مراجعات به طور معمول شامل تست‌های مختلفی مانند الکتروکاردیوگرام (ECG)، آزمایش خون، و گاهی اوقات تست‌های تصویربرداری مانند اکوکاردیوگرافی یا سی‌تی‌اسکن می‌شود. این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کند تا از بهبود کامل بیمار مطمئن شود و هرگونه عارضه احتمالی را به‌موقع شناسایی و درمان کند.
علاوه بر این، پزشک ممکن است توصیه‌هایی در مورد تغییرات سبک زندگی به بیمار بدهد، مانند:
رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم‌چرب، کم‌نمک، و پر فیبر برای کاهش کلسترول و فشارخون.
ورزش منظم: پس از بهبود کامل، انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی یا شنا تحت‌نظر پزشک.
ترک سیگار: اگر بیمار سیگاری است، ترک سیگار برای بهبود سلامت قلبی و عروقی بسیار مهم است.
کنترل استرس: یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا، یا تنفس عمیق.
در نهایت، کاتتر از بدن خارج می‌شود و بیمار برای مدتی تحت‌نظر قرار می‌گیرد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. آنژیوپلاستی یک روش مؤثر و کم تهاجم است که می‌تواند به طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد و از بروز مشکلات جدی‌تر قلبی جلوگیری کند.
