برای رزرو نوبت تماس بگیرید: ۹۸۹۹۲۴۶۴۶۹۰۲+ - ۹۸۹۳۰۴۰۳۵۴۶۹+
جراحی قلب
جراحی قلب یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین اقدامات پزشکی است که برای درمان بیماری‌های مختلف قلبی انجام می‌شود. این نوع جراحی‌ها می‌توانند شامل جراحی قلب باز، تعویض دریچه‌های قلب، پیوند قلب و روش‌های دیگر باشند. جراحی قلب به‌منظور بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش خطرات ناشی از بیماری‌های قلبی انجام می‌شود. باتوجه‌به پیشرفت‌های پزشکی و تکنولوژی‌های جدید، این جراحی‌ها با دقت و موفقیت بالایی انجام می‌شوند. در این مقاله، به بررسی انواع جراحی‌های قلب، نحوه انجام آنها، تفاوت‌ها و نکات مهم قبل و بعد از جراحی می‌پردازیم.
انواع جراحی قلب
جراحی قلب شامل روش‌های مختلفی است که هر یک برای درمان مشکلات خاصی از قلب طراحی شده‌اند. این روش‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: جراحی قلب باز و عمل‌های کم تهاجمی. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به شرایط بیمار و نوع بیماری، انتخاب می‌شوند.
- جراحی قلب باز: این نوع جراحی شامل باز کردن قفسه سینه و دسترسی مستقیم به قلب برای انجام ترمیمات یا تعویض‌های لازم است. جراحی قلب باز بیشتر برای بیماری‌های پیچیده و شرایط حاد قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- عمل‌های کم تهاجمی: این روش‌ها شامل تکنیک‌هایی مانند آنژیوپلاستی و جراحی‌های با کمک لیزر هستند که با حداقل برش و دسترسی غیر مستقیم به قلب انجام می‌شوند. این روش‌ها معمولاً برای درمان بیماری‌های کمتر پیچیده و با خطر کمتر استفاده می‌شوند.
انتخاب نوع جراحی قلب بستگی به وضعیت بیمار، شدت بیماری و تشخیص پزشک دارد.
جراحی قلب باز
جراحی قلب باز یکی از پرکاربردترین و موثرترین روش‌های جراحی قلب است که برای درمان بسیاری از بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود. این روش شامل باز کردن قفسه سینه و دسترسی مستقیم به قلب برای انجام ترمیمات و تعویض‌های لازم است. جراحی قلب باز به دلیل امکان دسترسی کامل به قلب، به‌ویژه برای بیماری‌های پیچیده و شرایط حاد، بسیار مؤثر است.
- بیماری‌های عروق کرونری: یکی از شایع‌ترین کاربردهای جراحی قلب باز برای درمان بیماری‌های عروق کرونری است که شامل گرفتگی یا انسداد عروق کرونری می‌شود. در این روش، با استفاده از رگ‌های دیگر بدن، عروق مسدود شده بای‌پس می‌شوند تا جریان خون بهبود یابد.
- تعویض دریچه‌های قلب: جراحی قلب باز برای تعویض دریچه‌های معیوب قلب نیز استفاده می‌شود. دریچه‌های قلب ممکن است به دلایل مختلفی مانند تنگی یا نارسایی نیاز به تعویض داشته باشند.
جراحی قلب باز به دلیل تهاجمی بودن و نیاز به باز کردن قفسه سینه، به‌دقت و مهارت بالایی نیاز دارد و معمولاً با دوره بهبودی طولانی‌تری همراه است.
جراحی قلب باز چگونه است؟
جراحی قلب باز یک فرایند پیچیده است که به‌دقت و تخصص بالایی نیاز دارد. این جراحی شامل مراحل مختلفی است که هر یک با دقت بالا انجام می‌شوند تا بهترین نتیجه برای بیمار حاصل شود.
آماده‌سازی بیمار: پیش از جراحی، بیمار تحت بررسی‌های کامل قرار می‌گیرد تا وضعیت قلب و سایر اعضای بدن ارزیابی شود. آزمایش‌های خون، اکوکاردیوگرافی و آنژیوگرافی از جمله بررسی‌هایی هستند که انجام می‌شوند.
بیهوشی عمومی: در مرحله بعد، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد تا در طول جراحی در حالت خواب عمیق باشد و هیچ دردی احساس نکند.
در ادامه، مراحل اصلی جراحی قلب باز عبارت‌اند از:
برش قفسه سینه: جراح با یک برش بزرگ در قفسه سینه، به قلب دسترسی پیدا می‌کند. این برش معمولاً از وسط قفسه سینه انجام می‌شود.
استفاده از ماشین قلب – ریه مصنوعی: در بسیاری از موارد، جراح از ماشین قلب-ریه مصنوعی استفاده می‌کند تا در حین جراحی، وظیفه پمپاژ خون و تأمین اکسیژن را بر عهده بگیرد.
انجام تصمیمات یا تعویض‌های لازم: پس از دسترسی به قلب، جراح اقدام به انجام تصمیمات یا تعویض‌های لازم می‌کند. این ممکن است شامل بای‌پس عروق کرونری، تعویض دریچه‌ها یا ترمیم نقص‌های ساختاری قلب باشد.
پس از اتمام جراحی، بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شود تا تحت‌نظر باشد و فرایند بهبودی آغاز شود.
انواع جراحی قلب باز
جراحی قلب باز به روش‌ها و انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هر یک برای شرایط خاصی از بیماران و بیماری‌های قلبی طراحی شده‌اند. در این بخش به بررسی برخی از مهم‌ترین انواع جراحی قلب باز می‌پردازیم.
بای‌پس عروق کرونری (CABG)
این روش که به‌عنوان بای‌پس عروق کرونری یا CABG شناخته می‌شود، برای درمان بیماری عروق کرونری که ناشی از تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره عروق است، استفاده می‌شود. در این جراحی، جراح از رگ‌های دیگر بدن (مانند ورید صافنوس از پا یا شریان پستانی داخلی) استفاده می‌کند تا مسیر جدیدی برای جریان خون به قلب ایجاد کند. این بای‌پس‌ها عروق مسدود شده را دور می‌زنند و جریان خون را بهبود می‌بخشند. نتیجه این جراحی کاهش درد قفسه سینه (آنژین) و کاهش خطر حمله قلبی است.
تعویض دریچه‌های قلب
تعویض دریچه‌های قلب یکی دیگر از انواع مهم جراحی‌های قلب باز است. این نوع جراحی برای درمان دریچه‌های معیوب قلب که نمی‌توانند به‌درستی باز و بسته شوند، استفاده می‌شود. دریچه‌های قلب ممکن است به دلیل بیماری‌های مختلف یا نقص‌های مادرزادی دچار مشکلاتی شوند. این جراحی می‌تواند شامل تعویض دریچه آئورت، دریچه میترال، دریچه سه‌لتی یا دریچه ریوی باشد. دریچه‌های جدید ممکن است از بافت‌های بیولوژیکی (مثل دریچه‌های خوکی یا گاوی) یا مواد مصنوعی ساخته شده باشند.
ترمیم نقص‌های ساختاری قلب
این جراحی‌ها برای اصلاح نقص‌های مادرزادی یا اکتسابی ساختاری قلب انجام می‌شوند. نقص‌های ساختاری می‌توانند شامل نقص‌های بین‌بطنی (VSD)، نقص‌های بین‌دهلیزی (ASD)، یا سایر نقص‌های ساختاری باشند. ترمیم این نقص‌ها می‌تواند به بهبود عملکرد کلی قلب و جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده کمک کند. جراحی‌های ترمیمی نیاز به‌دقت و تخصص بالایی دارند و ممکن است به‌صورت باز یا با روش‌های کمتر تهاجمی انجام شوند.
عمل‌های ترکیبی
در برخی موارد، بیمار ممکن است نیاز به انجام چندین نوع جراحی قلب باز به‌صورت هم‌زمان داشته باشد. این عمل‌های ترکیبی معمولاً برای بیماران با مشکلات متعدد قلبی انجام می‌شود و به بهبود کلی عملکرد قلب و کاهش خطرات ناشی از بیماری‌های متعدد کمک می‌کنند. برای مثال، ممکن است یک بیمار نیاز به تعویض دریچه و بای‌پس عروق کرونری به‌صورت هم‌زمان داشته باشد.
سایر انواع جراحی‌های قلب باز
علاوه بر موارد فوق، انواع دیگری از جراحی‌های قلب باز نیز وجود دارند که برای شرایط خاصی از بیماران انجام می‌شوند:
جراحی ترمیم آئورت: این نوع جراحی برای ترمیم یا تعویض بخشی از آئورت که به دلیل آنوریسم یا پارگی آسیب‌دیده است، انجام می‌شود.
جراحی‌های الکتروفیزیولوژیک: برای اصلاح ناهنجاری‌های ضربان قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی، جراحی‌های خاصی ممکن است انجام شوند که شامل ایجاد زخم‌های کنترل شده در بافت قلب برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب است.
تفاوت جراحی قلب باز با جراحی لیزر قلب چیست؟
جراحی قلب باز و جراحی لیزر قلب دو روش متفاوت برای درمان بیماری‌های قلبی هستند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این بخش به مقایسه این دو روش می‌پردازیم.
جراحی قلب باز: این روش شامل باز کردن قفسه سینه و دسترسی مستقیم به قلب است. جراحی قلب باز برای بیماری‌های پیچیده و شرایط حاد قلبی مناسب است و امکان انجام تصمیمات و تعویض‌های دقیق را فراهم می‌کند. این روش معمولاً با دوره بهبودی طولانی‌تری همراه است و نیاز به مراقبت‌های ویژه پس از جراحی دارد.
جراحی لیزر قلب: این روش کم تهاجمی است و با استفاده از لیزر و از طریق برش‌های کوچک انجام می‌شود. جراحی لیزر قلب برای بیماری‌های کمتر پیچیده و با خطر کمتر مناسب است. این روش معمولاً با دوره بهبودی کوتاه‌تری همراه است و بیمار می‌تواند سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره بازگردد.
تفاوت‌های اصلی بین این دو روش:
- دسترسی به قلب: در جراحی قلب باز، جراح به‌صورت مستقیم به قلب دسترسی دارد و می‌تواند تصمیمات دقیق‌تری انجام دهد. در جراحی لیزر قلب، دسترسی به قلب غیرمستقیم و از طریق برش‌های کوچک انجام می‌شود.
- دوره بهبودی: جراحی قلب باز به دلیل تهاجمی بودن و باز کردن قفسه سینه، دوره بهبودی طولانی‌تری دارد. در مقابل، جراحی لیزر قلب با دوره بهبودی کوتاه‌تر و خطر کمتر عوارض همراه است.
نکات مهم قبل از جراحی قلب باز
پیش از انجام جراحی قلب باز، بیمار باید مجموعه‌ای از اقدامات و مراقبت‌ها را رعایت کند تا جراحی با موفقیت انجام شود و خطرات احتمالی کاهش یابد. در این بخش به برخی از مهم‌ترین نکات قبل از جراحی قلب باز می‌پردازیم.
مشاوره پزشکی: بیمار باید با پزشک خود مشورت کند و تمامی سوابق پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کند را به اطلاع او برساند. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را برای درمان بگیرد.
آزمایش‌های پیش از عمل: انجام آزمایش‌های لازم مانند آزمایش خون، اکوکاردیوگرافی و آنژیوگرافی برای بررسی دقیق وضعیت قلب و عروق ضروری است.
برخی از اقدامات دیگری که بیمار باید انجام دهد عبارت‌اند از:
توقف مصرف برخی داروها: ممکن است پزشک توصیه کند که بیمار مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدانعقاد خون را پیش از جراحی متوقف کند تا خطر خونریزی کاهش یابد.
ناشتا بودن پیش از عمل: بیمار باید پیش از جراحی به مدت چند ساعت ناشتا باشد. این امر به کاهش خطرات ناشی از بیهوشی عمومی کمک می‌کند.
رعایت این نکات قبل از جراحی قلب باز به افزایش احتمال موفقیت جراحی و کاهش خطرات احتمالی کمک می‌کند.
مراقبت‌های بعد از جراحی قلب
پس از جراحی قلب، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد تا بهبود یابد و از عوارض احتمالی جلوگیری شود. در این بخش به برخی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از جراحی قلب می‌پردازیم.
مراقبت در بخش مراقبت‌های ویژه: بیمار پس از جراحی به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شود تا تحت‌نظر باشد. در این بخش، وضعیت قلب و سایر علائم حیاتی بیمار به‌دقت پایش می‌شود.
مصرف داروها: بیمار باید داروهای تجویز شده توسط پزشک را به‌موقع و به‌دقت مصرف کند. این داروها ممکن است شامل داروهای ضدانعقاد خون، ضددرد و ضدالتهاب باشند.
برخی از مراقبت‌های دیگر پس از جراحی قلب عبارت‌اند از:
تغذیه مناسب: بیمار باید رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشد تا به بهبود سریع‌تر کمک کند. مصرف مایعات کافی، میوه‌ها و سبزیجات تازه و پرهیز از غذاهای پرچرب و پرنمک توصیه می‌شود.
فعالیت بدنی مناسب: بیمار باید به‌تدریج و با مشورت پزشک، فعالیت‌های بدنی خود را افزایش دهد. پیاده‌روی‌های کوتاه و منظم می‌تواند به بهبود عملکرد قلب و کاهش خطرات ناشی از بی‌حرکتی کمک کند.
رعایت این مراقبت‌ها به بیمار کمک می‌کند تا بهبود یابد و به زندگی عادی بازگردد.
رژیم غذایی بعد از جراحی قلب
تغذیه مناسب پس از جراحی قلب می‌تواند به بهبود سریع‌تر بیمار و کاهش خطرات ناشی از بیماری‌های قلبی کمک کند. در این بخش به برخی از توصیه‌های غذایی برای بیماران پس از جراحی قلب می‌پردازیم.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات تازه به دلیل داشتن فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای سلامت قلب بسیار توصیه می‌شوند. این مواد غذایی می‌توانند به کاهش سطح کلسترول و کنترل فشارخون کمک کنند.
مصرف پروتئین‌های سالم: مصرف منابع پروتئینی سالم مانند ماهی، مرغ بدون پوست، تخم‌مرغ و لبنیات کم‌چرب به بهبود عملکرد قلب و تقویت عضلات کمک می‌کند.
علاوه بر این، بیماران باید از مصرف مواد غذایی زیر پرهیز کنند:
چربی‌های اشباع و ترانس: مصرف زیاد این نوع چربی‌ها می‌تواند به افزایش سطح کلسترول بد (LDL) و تنگ شدن مجدد عروق منجر شود. بهتر است از مصرف غذاهای فراوری شده، فست‌فودها و مواد غذایی پرچرب پرهیز شود.
مصرف نمک: کاهش مصرف نمک می‌تواند به کنترل فشارخون و کاهش بار قلب کمک کند. بیماران باید از مصرف غذاهای پرنمک مانند چیپس، ترشیجات و غذاهای آماده خودداری کنند.
پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به بهبود سلامت قلب و افزایش طول عمر بیماران پس از جراحی قلب کمک کند. این رژیم باید شامل مواد غذایی طبیعی و تازه باشد و از مصرف مواد غذایی فراوری شده و پرچرب پرهیز شود.
