ایست قلبی

ایست قلبی (ارست قلب، به انگلیسی : Cardiac arrest) عبارتی به معنای از کار افتادن ناگهانی قلب و یا به مفهوم ساده تر توقف گردش خون در بدن است که به ایست قلبی تنفسی نیز شناخته میشود. این عارضه همراه با از دست دادن تنفس و هوشیاری اتفاق می‌افتد که ممکن است به مرگ نیز ختم شود. این شرایط با توجه به سن، بیماری‌های ارثی، بیماری های پیش زمینه ای، شرایط افراد و…. شکل گیرد. این صانحه در دوران سالمندی و همچنین در مردان بیشتر از زنان شایع تر است و این دسته از افراد احتمال این عارضه را باید بیشتر از بقیه جدی بگیرند.

علائم و نشانه‌ های اولیه ایست قلبی: چگونه به موقع تشخیص دهیم؟

ایست قلبی یکی از خطرناک‌ترین شرایط پزشکی‌ است که اگر به موقع تشخیص داده نشود و به سرعت اقدامات فوری پزشکی صورت نگیرد، منجر به مرگ می‌شود. به عنوان علائم اصلی ایست قلبی می‌توان از دست دادن ناگهانی  هوشیاری که اکثرا با نداشتن نبض و قطع تنفس است اشاره کرد. اما علائم اولیه ای وجود دارد که اگر به موقع تشخیص داده شوند، میتوانیم از ایست قلبی جلوگیری کنیم.  این علائم شامل درد شدید و ناگهانی در قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف و سرگیجه، تعریق شدید، و احساس ناراحتی در بازوها، گردن، فک یا پشت می‌شود.  برخی افراد ممکن است حالت تهوع یا استفراغ را نیز تجربه کنند. این علائم اغلب با کاهش شدید فشار خون همراه هستند. اگر کسی این علائم را تجربه کرد، به‌خصوص اگر سابقه بیماری قلبی دارد، باید فورا به اورژانس مراجعه کند یا با اورژانس تماس بگیرد. توجه به این علائم و آگاهی از نحوه تشخیص آن‌ها می‌تواند تفاوت بین زندگی و مرگ باشد.

اقدامات فوری در مواجهه با ایست قلبی: چه کارهایی باید انجام دهید؟

وقتی با فردی مواجه می‌شوید که دچار ایست قلبی شده است، هر ثانیه ارزشمند است و اقدامات فوری می‌تواند جان او را نجات دهد. نخستین گام بررسی وضعیت فرد است: آیا هوشیار است؟ آیا تنفس دارد؟ اگر فرد پاسخ نمی‌دهد و تنفس ندارد، فوراً باید با اورژانس تماس بگیرید. در این مدت، اگر می‌توانید، باید اقدام به احیای قلبی ریوی (CPR) کنید. این فرایند شامل فشار دادن محکم و سریع روی مرکز قفسه سینه با استفاده از هر دو دست است. فشردن‌ها باید به عمق حدود 5 تا 6 سانتی‌متر برسند و با سرعتی حدود 100 تا 120 بار در دقیقه انجام شوند. در صورت امکان، بهتر است از یک دستگاه شوک خودکار خارجی (AED) استفاده کنید که می‌تواند با شوک الکتریکی به بازگشت ضربان قلب کمک کند. اگر دستگاه در دسترس است، باید دستورالعمل‌های آن را به دقت دنبال کنید. ادامه احیا و تلاش برای حفظ زندگی فرد باید تا زمانی که اورژانس برسد ادامه یابد. این اقدامات نه تنها به بازگرداندن ضربان قلب کمک می‌کنند، بلکه از آسیب‌های مغزی ناشی از کمبود اکسیژن جلوگیری می‌کنند.

دلایل رایج ایست قلبی و راه‌های پیشگیری از آن

ایست قلبی معمولاً به علت مشکلات قلبی شدید رخ می‌دهد که باعث می‌شود قلب به‌طور ناگهانی از کار بیفتد. یکی از رایج‌ترین دلایل ایست قلبی، بیماری عروق کرونر است که در آن شریان‌های قلب به دلیل رسوب چربی و کلسترول تنگ شده و جریان خون به قلب کاهش می‌یابد. دیگر علل شامل آریتمی‌های قلبی، که به تغییرات غیرعادی در ضربان قلب منجر می‌شود، کاردیومیوپاتی (بزرگ شدن یا ضخیم شدن عضله قلب)، و مشکلات مادرزادی قلب هستند. در برخی موارد، ایست قلبی می‌تواند به دلیل استفاده از مواد مخدر، مانند کوکائین، یا مشکلات متابولیکی مانند کمبود پتاسیم یا منیزیم رخ دهد. برای پیشگیری از ایست قلبی، مراقبت از سلامت قلب بسیار حیاتی است. این شامل پیروی از یک رژیم غذایی سالم و کم‌چرب، ورزش منظم، ترک سیگار و کنترل استرس می‌شود. همچنین، مدیریت فشار خون، سطح کلسترول، و دیابت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید، مشورت منظم با پزشک و انجام آزمایشات پیشگیرانه می‌تواند به کاهش خطر ایست قلبی کمک کند. در نهایت، آگاهی از علائم هشداردهنده و اقدام فوری در صورت بروز این علائم می‌تواند جان شما یا دیگران را نجات دهد.

تفاوت بین ایست قلبی و حمله قلبی: هر آنچه باید بدانید

ایست قلبی و حمله قلبی دو شرایط پزشکی متفاوت است که اغلب این دو را با یکدیگر اشتباه میگیرند، اما از نظر علت و درمان متفاوت هستند. حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از قلب به‌طور ناگهانی قطع می‌شود، معمولاً به دلیل بسته شدن یکی از شریان‌های رگه خونی قلب است.  این وضعیت باعث می‌شود که بخشی از عضله قلب آسیب ببیند یا از بین برود، اما قلب همچنان به تپش ادامه می‌دهد. علائم حمله قلبی شامل درد یا فشار در قفسه سینه، تعریق، تنگی نفس، و گاهی تهوع یا استفراغ است. از سوی دیگر، ایست قلبی به توقف ناگهانی و کامل عملکرد قلب اطلاق می‌شود، که باعث قطع جریان خون به مغز و سایر اندام‌های حیاتی می‌شود. در این حالت، فرد به سرعت هوشیاری خود را از دست می‌دهد و تنفس متوقف می‌شود. برخلاف حمله قلبی که ممکن است با دارو یا جراحی درمان شود، ایست قلبی نیاز به اقدامات فوری مانند احیای قلبی و استفاده از دستگاه شوک خودکار دارد. مهم است که این دو وضعیت را از هم تشخیص دهید، زیرا هر کدام نیاز به روش‌های درمانی خاص خود دارد و اقدامات به موقع می‌تواند جان فرد را نجات دهد.

چه کسانی در معرض خطر ایست قلبی هستند؟ گروه‌های پرخطر را بشناسید

ایست قلبی می‌تواند به طور ناگهانی در هر فردی رخ دهد، اما برخی افراد به دلیل شرایط پزشکی یا عوامل سبک زندگی بیشتر در معرض خطر قرار دارند. یکی از اصلی‌ترین گروه‌های پرخطر، افرادی هستند که به بیماری‌های قلبی مانند بیماری عروق کرونر، کاردیومیوپاتی، یا آریتمی‌های جدی مبتلا هستند. این شرایط باعث می‌شوند که قلب به طور ناگهانی از کار بیفتد. همچنین، افرادی که سابقه خانوادگی ایست قلبی یا بیماری‌های قلبی دارند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا، و کلسترول بالا نیز می‌توانند خطر ایست قلبی را افزایش دهند، زیرا این شرایط به تدریج به عروق قلب آسیب می‌رسانند و عملکرد قلب را مختل می‌کنند. سبک زندگی ناسالم، مانند سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل، و عدم فعالیت بدنی نیز از عوامل مهم خطرساز هستند. همچنین، مردان به طور کلی بیشتر از زنان در معرض ایست قلبی هستند، به ویژه پس از 45 سالگی. برای کاهش خطر، مهم است که به طور منظم با پزشک خود مشورت کنید، عوامل خطرزا را مدیریت کنید، و سبک زندگی سالمی را دنبال کنید. آگاهی از این که چه کسانی در معرض خطر هستند می‌تواند به شما کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای خود و عزیزانتان انجام دهید.

سوالات متداول

تفاوت ایست قلبی با حمله قلبی چیست؟

ایست قلبی و حمله قلبی دو وضعیت کاملاً متفاوت هستند. ایست قلبی زمانی رخ می‌دهد که قلب به طور ناگهانی و کامل متوقف می‌شود و دیگر قادر به پمپاژ خون به بدن نیست. این وضعیت معمولاً به دلیل مشکلات الکتریکی در قلب ایجاد می‌شود و نیاز به اقدامات فوری مانند CPR (احیای قلبی ریوی) و استفاده از دستگاه دفیبریلاتور دارد. در مقابل، حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به دلیل انسداد در یکی از شریان‌های کرونر کاهش می‌یابد یا قطع می‌شود، که می‌تواند منجر به آسیب دائمی به قلب شود. اگرچه حمله قلبی می‌تواند منجر به ایست قلبی شود، اما این دو وضعیت لزوماً به هم مرتبط نیستند.

چه اقداماتی باید در صورت وقوع ایست قلبی انجام دهیم؟

در صورت وقوع ایست قلبی، زمان بسیار حیاتی است و اقدامات فوری می‌تواند جان فرد را نجات دهد. اولین اقدام باید تماس با اورژانس باشد. سپس، اگر آموزش دیده‌اید، باید بلافاصله CPR (احیای قلبی ریوی) را آغاز کنید. CPR شامل فشار دادن قفسه سینه به طور مکرر و با سرعت مناسب است تا جریان خون به مغز و دیگر اندام‌ها حفظ شود. اگر دستگاه دفیبریلاتور خارجی خودکار (AED) در دسترس است، باید از آن برای تلاش به بازگرداندن ریتم طبیعی قلب استفاده کنید. استفاده سریع از این دستگاه می‌تواند شانس نجات فرد را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. اقدامات فوری و مناسب تا رسیدن تیم اورژانس می‌تواند تفاوت بین زندگی و مرگ باشد.