برای رزرو نوبت تماس بگیرید: ۹۸۹۹۲۴۶۴۶۹۰۲+ - ۹۸۹۳۰۴۰۳۵۴۶۹+
واریس چیست
واریس، وضعیتی است که در آن رگ‌های سطحی بدن به‌خصوص در ناحیه پاها گشاد و متورم می‌شوند و به صورت رگ‌های برجسته و آبی یا بنفش رنگ ظاهر می‌گردند. این مشکل ناشی از ضعف دیواره‌های رگ‌ها و دریچه‌های درون آن‌هاست که باعث تجمع خون در رگ‌ها می‌شود. واریس می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ژنتیک، نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت، بارداری و سن بالا ایجاد شود. این وضعیت علاوه بر ظاهر ناخوشایند، می‌تواند با علائمی همچون درد و سنگینی در پاها همراه باشد و در موارد شدیدتر به مشکلات جدی‌تری مانند زخم‌های پوستی منجر شود.
علت بروز واریس
علت بروز واریس ممکن است متنوع باشد و در افراد مختلف به دلایل متفاوتی رخ دهد. عواملی که می‌توانند باعث ایجاد واریس شوند شامل موارد زیر است:
ضعیف‌بودن دریچه‌ها
ضعف دریچه‌ها می‌تواند ناشی از وراثت، تصادف، بیماری یا آسیب باشد. گاهی اوقات علت مشخصی برای ضعف دریچه‌ها قابل‌شناسایی نیست. دریچه‌های ضعیف که به‌درستی کار نمی‌کنند، نمی‌توانند به طور معمول باز و بسته شوند و در نتیجه خون می‌تواند به سمت پایین بدن بازگردد. ازدست‌دادن خاصیت ارتجاعی سیاهرگ‌ها نیز اثر مشابهی ایجاد می‌کند؛ سیاهرگ‌ها بیش از حد کشیده می‌شوند، دریچه‌ها ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند به طور صحیح کار کنند.
بالا رفتن سن
عملکرد بسیاری از اعضای بدن با افزایش سن کاهش می‌یابد و سیاهرگ‌ها از این قاعده مستثنا نیستند. سیاهرگ‌ها به‌تدریج خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهند و مستعد ابتلا به بیماری‌های عروقی مانند واریس می‌شوند.
جنسیت
زنان، به‌خصوص در زمان بارداری، بیشتر از مردان مستعد ابتلا به واریس هستند. هورمون زنانه استروژن سیاهرگ‌ها را شل می‌کند و این امکان را فراهم می‌کند که خون از دریچه‌ها نشت کند. البته این به معنی نیست که مردان به واریس مبتلا نمی‌شوند، بلکه برخی از مردان بدشانس به واریس مبتلا می‌شوند، درحالی‌که برخی از زنان خوش‌شانس هستند و از این بیماری جلوگیری می‌کنند. درهرصورت، واریس در بین زنان شایع‌تر است. قاعدگی و یائسگی نیز عوامل شناخته شده‌ای هستند که به دلیل ایجاد تغییرات هورمونی، خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهند.
شغل
ایستادن برای مدت طولانی باعث می‌شود که خون در پاها تجمع یابد و فشار زیادی را بر دریچه‌ها اعمال کند. در نتیجه، دریچه‌ها باید برای بازگرداندن خون به سمت بالا، سخت‌تر کار کنند و به‌مرورزمان ضعیف می‌شوند. به‌طورکلی، اگر برای مدت طولانی بدون حرکت بایستید، جریان خون مختل می‌شود.
سابقه خانوادگی
اگر در خانوادتان کسی را دارید که به واریس مبتلا باشد، شما نیز احتمال دارد که مبتلا به واریس هستید. چرا که واریس یک بیماری ارثی است. ژنتیک نیز در ابتلا به واریس نقش دارد، البته این به معنی نیست که حتماً به واریس مبتلا خواهید شد، اما سابقه خانوادگی، خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد.
چاقی و اضافه‌وزن
اضافه‌وزن یا چاقی باعث می‌شود که فشار و کشش زیادی را بر بخش‌های مختلف بدن، از جمله سیاهرگ‌ها، اعمال کند. چربی اضافی بدن بر گردش خون تأثیر می‌گذارد و با فشار آوردن به سیاهرگ‌ها در مدت طولانی، باعث آسیب‌دیدن آن‌ها می‌شود.
بارداری
بارداری، فشارها و تنش‌های متعددی را بر بدن وارد می‌کند. تغییرات هورمونی در دوران بارداری همواره باعث شل‌شدن دیواره‌های سیاهرگ‌ها می‌شود و توانایی آن‌ها را برای پمپاژ خون به سمت قلب مختل می‌کند. این اثر شل‌شدن دریچه‌ها را نیز به دنبال دارد که به نوبه خود باعث می‌شود خون به‌جای اینکه به سمت بالا برود، به سمت پاها برگردد.
آسیب‌دیدن پاها
پاهای آسیب دیده خطر ابتلا به واریس را افزایش می دهند. انجام جراحی، شکستگی استخوان‌های نی یا مشکلات گردش خون در پایین پاها از جمله آسیب‌هایی هستند که احتمال ایجاد رگ‌های واریسی را افزایش می‌دهند.
یبوست
یبوست یا زور زدن در هنگام دفع مدفوع، خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد. تقلا در هنگام دفع فشار شدیدی را بر سیاهرگ‌ها وارد می‌کند و باعث می‌شود که سیاهرگ‌ها بیش از حد کشیده شوند و در نهایت آسیب ببینند. این آسیب‌دیدگی در قالب رگ‌هایی‌ای واریسی به وجود می‌آید.
ابتلا به بیماری‌های مختلف
بیماری‌هایی مانند نارسایی عروقی مزمن زمانی ایجاد می‌شوند که دریچه‌های سیاهرگ‌ها آسیب ببینند یا از بین بروند. این آسیب‌دیدگی تورم دردناک پاها و خطر ایجاد زخم‌ها یا عفونت‌های پوستی را به دنبال دارد. نارسایی عروقی مزمن نیز گاهی اوقات سبب بروز واریس می‌شود.
زندگی بدون تحرک
زندگی بدون تحرک یکی از عامل های مهم ابتلا به بیماری واریس است. ساعت‌ها نشستن پشت میز و کارکردن با کامپیوتر نمونه‌های بارزی از سبک زندگی بدون تحرک است که احتمال ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد.
پوشیدن لباس‌های تنگ
پوشیدن بعضی لباس‌ها و کفش‌ها مانند کفش پاشنه‌بلند گردش خون را محدود می‌کند و در نتیجه خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد. کفش تنگ جریان خون را مختل می‌کند و فشاری که وارد می‌کند، باعث می‌شود خون در سیاهرگ‌های سطحی جریان پیدا کند و به پاها برگردد. این وضعیت مشکلات زیادی را برای سیاهرگ‌ها به وجود می‌آورد.
وزنه‌برداری و بلندکردن اشیای سنگین
هنگامی که با وزنه‌های سنگین کار می‌کنید، باید دقت کنید. در زمان تمرین با وزنه، سیاهرگ‌ها گسترش پیدا کرده و فشار زیادی را تحمل می‌کنند. این امر موجب ضعف دریچه‌ها می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری واریس را افزایش می‌دهد.
انواع رگ‌های واریسی
واریس می‌تواند در انواع مختلفی ظاهر شود که هر کدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. مهم‌ترین انواع رگ‌های واریسی عبارت‌اند از:
رگ‌های واریسی سطحی: این نوع واریس‌ها به‌صورت رگ‌های برجسته و پیچ‌خورده در سطح پوست ظاهر می‌شوند و بیشتر به رنگ آبی یا بنفش هستند. این رگ‌ها بیشتر در ناحیه پاها دیده می‌شوند و ممکن است باعث درد و سنگینی در پاها شوند.
رگ‌های عنکبوتی: رگ‌های عنکبوتی یا تلانژکتازی، رگ‌های نازک و ریز هستند که به‌صورت شبکه‌ای و به رنگ قرمز یا آبی در سطح پوست ظاهر می‌شوند. این رگ‌ها بیشتر در ناحیه صورت و پاها دیده می‌شوند و به‌ظاهر ناخوشایند خود معروف هستند.
واریس عمیق: این نوع واریس‌ها در رگ‌های عمیق‌تر بدن رخ می‌دهند و ممکن است علائم شدیدتری نسبت به واریس سطحی داشته باشند. واریس عمیق می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) منجر شود.
رگ‌های عنکبوتی چیست
رگ‌های عنکبوتی که به‌عنوان تلانژکتازی نیز شناخته می‌شوند، رگ‌های کوچک و نازکی هستند که به‌صورت شبکه‌ای یا شبیه به تارعنکبوت در سطح پوست ظاهر می‌شوند. این رگ‌ها همواره به رنگ قرمز، آبی یا بنفش هستند و بیشتر در ناحیه پاها و صورت دیده می‌شوند.
رگ‌های عنکبوتی اکثر مواقع به دلایل مشابه با واریس ایجاد می‌شوند، از جمله ضعف دیواره‌های رگ‌ها و دریچه‌های درون آن‌ها، افزایش فشارخون در رگ‌ها و عوامل ژنتیکی. این رگ‌ها به‌طورکلی خطرناک نیستند و بیشتر به دلایل زیبایی نگرانی ایجاد می‌کنند، اما در بعضی موارد ممکن است باعث احساس سوزش یا خارش شوند.
درمان رگ‌های عنکبوتی می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی مانند اسکلروتراپی یا لیزر درمانی باشد که به کاهش ظاهر رگ‌های عنکبوتی و بهبود وضعیت پوست کمک می‌کنند. همچنین، استفاده از کرم‌ها و محصولات موضعی نیز می‌تواند در کاهش ظاهر رگ‌های عنکبوتی مؤثر باشد.
عوارض واریس
واریس علاوه بر ظاهر ناخوشایند می‌تواند عوارض جدی‌تری نیز داشته باشد که نیاز به مراقبت و درمان مناسب دارند. برخی از عوارض واریس شامل موارد زیر است:
- درد و ناراحتی: یکی از شایع‌ترین عوارض واریس، درد و ناراحتی در ناحیه پاها است. این درد بیشتر اوقات پس از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت تشدید می‌شود و ممکن است به‌صورت سنگینی یا سوزش احساس شود.
- تورم: واریس می‌تواند باعث تورم در ناحیه پاها شود که این تورم می‌تواند باعث ایجاد حس سنگینی و عدم راحتی در حرکت شود.
- زخم‌های پوستی: در موارد شدیدتر، واریس می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های پوستی شود که این زخم‌ها ممکن است به‌سختی بهبود یابند و نیاز به مراقبت ویژه داشته باشند.
- ترومبوز وریدی عمقی (DVT): واریس عمیق می‌تواند باعث ایجاد لخته‌های خونی در رگ‌های عمقی پاها شود که این لخته‌ها می‌توانند به سمت ریه‌ها حرکت کنند و باعث مشکلات جدی‌تر مانند آمبولی ریه شوند.
- خونریزی: در برخی موارد، رگ‌های واریسی ممکن است ترکیده و باعث خونریزی شوند که نیاز به مراقبت فوری دارند.
پیشگیری از عوارض واریس با مراقبت‌های مناسب و درمان به‌موقع می‌تواند به حفظ سلامت و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند.
علائم واریس چیست
علائم واریس می‌تواند متنوع باشد و بسته به‌شدت و محل رگ‌های واریسی متفاوت باشد. برخی از علائم شایع واریس عبارت‌اند از:
رگ‌های برجسته و پیچ‌خورده: یکی از اصلی‌ترین علائم واریس، ظهور رگ‌های برجسته و پیچ‌خورده در سطح پوست است که به رنگ آبی یا بنفش دیده می‌شوند.
درد و سنگینی: افراد مبتلا به واریس ممکن است احساس درد، سنگینی یا سوزش در ناحیه پاها داشته باشند که این علائم همواره پس از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت تشدید می‌شوند.
تورم و ورم پاها: واریس می‌تواند باعث تورم در ناحیه پاها شود که این تورم ممکن است به‌خصوص در پایان روز یا پس از فعالیت‌های طولانی‌مدت بیشتر شود.
خارش و سوزش: بعضی از افراد ممکن است احساس خارش یا سوزش در ناحیه رگ‌های واریسی داشته باشند.
تغییرات پوستی: واریس می‌تواند باعث تغییرات پوستی مانند تیرگی یا خشکی پوست در ناحیه رگ‌های واریسی شود. در موارد شدیدتر، ممکن است زخم‌های پوستی نیز ایجاد شوند.
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب واریس می‌تواند به کاهش علائم و پیشگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند.
تشخیص واریس چگونه است
تشخیص واریس نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک دارد که شامل مراحل زیر است:
- بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد تا عواملی مانند سابقه خانوادگی، بارداری، و فعالیت‌های شغلی و روزمره که می‌توانند در بروز واریس تاثیر گذار باشند را شناسایی کند.
- معاینه فیزیکی: در مرحله بعد، پزشک یک معاینه فیزیکی از پاها انجام می‌دهد تا رگ‌های واریسی را بررسی و علائم ظاهری آن‌ها را مشاهده کند. این معاینه در اکثر مواقع در حالت ایستاده انجام می‌شود تا رگ‌ها بیشتر نمایان شوند.
- آزمایش‌های تکمیلی: در صورت نیاز، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند سونوگرافی داپلر را تجویز کند. این آزمایش‌ها به بررسی جریان خون در رگ‌ها و شناسایی هرگونه انسداد یا مشکل در دریچه‌های رگ‌ها کمک می‌کنند.
تشخیص دقیق واریس به پزشک کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را برای بیمار انتخاب کند و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری نماید.
درمان واریس
درمان واریس بسته به‌شدت و نوع آن می‌تواند متفاوت باشد و شامل روش‌های مختلفی است:
- تغییر سبک زندگی: یکی از اولین قدم‌ها در درمان واریس، تغییر سبک زندگی است. این تغییرات شامل افزایش فعالیت بدنی، کاهش وزن، استفاده از لباس‌های مناسب و پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت می‌شود.
- استفاده از جوراب‌های واریسی: جوراب‌های واریسی می‌توانند به بهبود جریان خون و کاهش تورم کمک کنند. این جوراب‌ها فشار مناسبی به پاها وارد می‌کنند و از تجمع خون در رگ‌ها جلوگیری می‌کنند.
- اسکلروتراپی: این روش شامل تزریق محلول خاصی به داخل رگ‌های واریسی است که باعث بسته‌شدن واریس‌ها و جذب آن‌ها توسط بدن می‌شود.
- لیزردرمانی: لیزردرمانی می‌تواند به کاهش ظاهر رگ‌های واریسی کمک کند. این روش از پرتوهای لیزر برای بستن رگ‌های واریسی استفاده می‌کند.
- عمل جراحی: در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای برداشتن رگ‌های واریسی باشد. جراحی می‌تواند به‌صورت باز یا با استفاده از روش‌های کم تهاجمی انجام شود.
پزشک باتوجه‌به شرایط بیمار و شدت واریس، بهترین روش درمانی را انتخاب می‌کند تا به بهبود وضعیت و کاهش علائم کمک کند.
سوالات متداول
آیا واریس تنها در پاها رخ می‌دهد؟
واریس عمدتاً در پاها رخ می‌دهد، اما می‌تواند در سایر قسمت‌های بدن مانند دست‌ها، صورت و ناحیه لگن نیز ظاهر شود.
آیا واریس خطری برای سلامتی دارد؟
واریس به‌خودی‌خود خطرناک نیست، اما می‌تواند عوارض جدی‌تری مانند ترومبوز وریدی عمقی و زخم‌های پوستی ایجاد کند که نیاز به مراقبت و درمان دارد.
آیا واریس قابل‌پیشگیری است؟
بله، با رعایت تغییرات سبک زندگی مانند افزایش فعالیت بدنی، کاهش وزن، و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت می‌توان از بروز واریس جلوگیری کرد.
