اسکن هسته ای قلب بهتر است یا آنژیوگرافی

اسکن هسته‌ای قلب یک روش تشخیص برای اطمینان یافتن از سلامت قلب است که توسط پزشکان و متخصصین قلب انجام می‌شود. این روش نوعی تصویربرداری است که با مواد رادیواکتیو و رادیو تراکر انجام می‌شود که به بدن بیمار تزریق می‌شوند،  در بدن بیمار شروع به حرکت می‌کنند و با استفاده از اشعه‌ها و دوربین‌های مخصوص از بدن فرد تصویربرداری می‌شود و قلب بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد. از این روش برای تشخیص انواع نارسایی و بیماری‌های قلبی و عروقی استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که تصاویری که از  اسکن قلب و  به طور کلی پزشکی هسته‌ای به دست می‌آیند در تشخیص و درمان انواع بیماری‌های گوارشی، اختلالات عصبی و دیگر بیماری‌های مربوطه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله سعی داریم پاسخی دقیق برای سوال اسکن هسته ای قلب بهتر است یا آنژیوگرافی بدهیم.

اسکن هسته ای قلب چیست؟

اسکن هسته‌ای قلب به‌طور ویژه رفتار سلول‌های قلب انسان را مورد بررسی قرار می‌دهد و به پزشکان و متخصصین در تشخیص هر چه سریع‌تر بیماری‌هایی که در ابتدای شکل‌گیری اولیه در بدن بدون علائم خاصی هستند، کمک کرده و این عمل با استفاده از اسکن هسته‌ای قلب امکان‌پذیر است.

به صورت کلی در مواقعی که فرد احساس درد قفسه سینه بدون دلیل، درد قفسه سینه ناشی از ورزش، تنگی نفس و از این قبیل دردها را احساس می‌کند باید به پزشک متخصص مراجعه کند و اسکن هسته‌ای قلب انجام دهد.

اسکن هسته‌ای قلب با روشی کاملا بدون درد و غیر تهاجمی انجام می‌شود و برخلاف تصور اکثر مردم، مواد رادیواکتیو تزریق‌شده یا استنشاق شده توسط بیمار هیچ عوارضی نداشته و با گذشت زمان از بدن بیمار پاک می‌شوند. 

آنژیوگرافی چیست؟ 

آنژیوگرافی نیز در واقع یکی دیگر از روش‌های تصویربرداری قلب است که از آن برای تشخیص و بررسی بیماری‌های عروقی و همچنین عروق خونی در بدن استفاده می‌شود. بر خلاف اسکن هسته‌ای که پیش‌تر توضیح داده شد، آنژیوگرافی یک روش تهاجمی بوده که رگ‌های قلب،حفرات قلب و عروق اصلی مرتبط با قلب توسط آن بررسی می‌شوند و با تصاویر به دست آمده از طریق آن می‌توان تنگی ها و بیماری های مربوط به عروق کرونر قلب را به خوبی تشخیص داد.

دستگاه آنژیوگرافی با استفاده از اشعه ایکس که از آن برای رادیولوژی و انواع سی تی اسکن‌‌ها نیز استفاده می‌شود، استفاده می‌کند. این اشعه با بافت نرم بدن برخورد کرده و از آن عبور می‌کند و بافت سخت بدن را به صورت تاریک و سیاه نشان‌ می‌دهد. از آنجایی که بافت قلب از بافت‌های نرم بدن محسوب می‌شود، استفاده از این دستگاه برای بیماری‌های قلبی و عروقی بسیار مناسب است. برای اسکن قلب از مواد تزریقی استفاده می‌شود که قابلیت جذب اشعه ایکس را داشته باشند. به طور کلی با عبور مواد تزریقی در قسمت‌های مسدود شده رگ‌ها تصویری بازتاب داده نمی‌شود. 

استفاده از آنژیوگرافی در مواردی از جمله: حمله حاد قلبی و سکته قلبی برای تشخیص رگ مسدود شده و باز کردن آن، درد سینه یا وجود تست ورزش یا اسکن مثبت از نظر ایسکمی قلب، قبل از عمل جراحی دریچه‌های قلب برای بررسی وضعیت عروق کرونر قلب، ارزیابی عملکرد قلب و قدرت انقباض قسمت های مختلف قلب، بررسی دریچه های قلبی از تنگی و نارسایی، اندازه گیری فشار داخل حفرات قلب ، شریان ریوی و شریان آئورت بررسی بیماری‌های مادرزادی قلب و شدت آنها نمونه برداری از عضلات قلب برای بررسی التهاب ، عفونت و در مواردی بعد از پیوند قلب انجام می‌گیرد.

مقایسه اسکن هسته ای قلب و آنژیوگرافی

اسکن هسته‌ای قلب و آنژیوگرافی هر دو از روش‌های مهم و پرکاربرد در تشخیص بیماری‌های قلبی هستند. اینکه از بین این دو روش کدام یک متناسب‌تر است، به شرایط کلی بیمار، علائم او و همچنین سابقه پزشکی وی بستگی دارد. هر دو روش مزایا و محدودیت‌های مخصوص به خود را دارند که باید بر اساس وضعیت بیمار و تشخیص دقیق پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرند.

اسکن هسته‌ ای قلب 

اسکن هسته‌ای قلب، روشی غیر تهاجمی با دقت بالاست که اغلب به عنوان آزمایش استرس هسته‌ای قلب نیز شناخته می‌شود، برای تخمین شدت تنگی و گرفتگی‌هایی که ممکن است به علت بیماری شریان کرونری ایجاد شده باشد، به کار می‌رود. همانطور که گفته شد این آزمایش شامل تزریق یک ماده رادیواکتیو به جریان خون است که به عضلات قلب می‌رسد و با استفاده از یک دوربین مخصوص، تصاویر دقیقی از جریان خون به عضلات قلب گرفته می‌شود. این روش به‌طور کلی به عنوان دقیق‌ترین روش غیرتهاجمی برای ارزیابی وضعیت قلب و شریان‌های کرونری شناخته می‌شود، زیرا به پزشک امکان می‌دهد تا بدون نیاز به ورود به داخل عروق، جریان خون و عملکرد قلب را در شرایط استراحت و فعالیت فیزیکی ببیند.

از آنجا که اسکن هسته‌ای قلب روشی غیر تهاجمی است، به طور معمول به عنوان اولین گام در ارزیابی بیماران با درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سایر علائم مرتبط با بیماری‌های قلبی به کار می‌رود. در بسیاری از موارد، این آزمایش می‌تواند به‌طور موثری نیاز به روش‌های تهاجمی را از بین ببرد.

آنژیوگرافی

آنژیوگرافی یک روش تهاجمی با دقت تشخیصی بیشتر است که شامل تزریق ماده به داخل شریان‌های کرونری از طریق یک کاتتر نازک است که به قلب هدایت می‌شود. این روش به پزشک امکان می‌دهد تا به طور مستقیم داخل عروق کرونری را مشاهده کند و محل دقیق و شدت هرگونه انسداد یا تنگی را تعیین کند. آنژیوگرافی به طور معمول وقتی تجویز می‌شود که نتایج تست‌های غیر تهاجمی مانند اسکن هسته‌ای قلب مبهم یا غیرقطعی باشند، یا زمانی که پزشک به اطلاعات دقیق‌تری درباره‌ی وضعیت عروق کرونری نیاز دارد.

از آنجا که آنژیوگرافی شامل ورود به داخل عروق خونی است، خطراتی مانند خونریزی، عفونت، واکنش به ماده ، یا در شرایطی، آسیب به عروق خونی وجود دارد. بنابراین، این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیاز به اطلاعات دقیق‌تر و تصمیم‌گیری درباره روش‌های درمانی مانند آنژیوپلاستی یا جراحی بای‌پس کرونری وجود داشته باشد.

انتخاب روش مناسب

در نهایت، انتخاب بین اسکن هسته‌ای قلب و آنژیوگرافی به شدت بستگی به شرایط بالینی و تشخیص پزشک دارد. در بسیاری از موارد، پزشکان با توجه به میزان علائم، سن بیمار، عوامل خطر و نتایج سایر آزمایش‌های پیشین، تصمیم می‌گیرند که ابتدا اسکن هسته‌ای قلب انجام شود. این رویکرد، به خصوص در مواردی که خطر انجام روش‌های تهاجمی بالاست یا احتمال دارد نتایج اسکن هسته‌ای کافی باشد، برتری دارد. اگر نتایج این آزمایش مبهم باشد یا نشان‌دهنده مشکلی جدی باشد که نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد، آنژیوگرافی به عنوان گام بعدی پیشنهاد می‌شود.

به‌طور کلی، اسکن هسته‌ای قلب و آنژیوگرافی هر دو نقش‌های مهمی در تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی ایفا می‌کنند. درک تفاوت‌ها و کاربردهای هر روش به بیماران و پزشکان کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد مراقبت‌های بهداشتی بگیرند. 

سوالات متداول

 چه زمانی اسکن هسته‌ای قلب تجویز می‌شود و چه زمانی آنژیوگرافی؟

اسکن هسته‌ای قلب به طور معمول برای ارزیابی جریان خون به عضلات قلب و تعیین میزان آسیب به بافت قلبی استفاده می‌شود. این روش غیرتهاجمی است و برای بیمارانی که درد قفسه سینه دارند یا عوامل خطرزای بیماری قلبی دارند، مناسب است.

آنژیوگرافی یک روش تهاجمی است که برای مشاهده دقیق عروق کرونری استفاده می‌شود. در نتیجه این روش زمانی تجویز می‌شود که پزشک نیاز به اطلاعات دقیق‌تر در مورد تنگی یا انسداد عروق کرونری داشته باشد.

 کدام یک از این روش‌ها دقیق‌تر است؟

آنژیوگرافی دقیق‌ترین روش برای تشخیص تنگی و انسداد عروق کرونری است، زیرا امکان مشاهده مستقیم و تصویربرداری از داخل عروق را فراهم می‌کند. اسکن هسته‌ای قلب اگرچه می‌تواند مشکلات گردش خون در قلب را نشان دهد، اما نمی‌تواند به‌طور دقیق شدت تنگی عروق را تعیین کند. با این حال، برای بررسی عملکرد کلی قلب و تعیین نیاز به اقدامات بیشتر می‌تواند بسیار مفید باشد.