آنژیوگرافی از کشاله ران

آنژیوگرافی از کشاله ران روشی تشخیصی برای بررسی رگ‌های خونی است که در آن از اشعه ایکس و ماده حاجب (کنتراست) استفاده می‌شود. این روش بیشتر برای مشاهده عروق کرونری (رگ‌های تغذیه‌کننده قلب)، رگ‌های اندام تحتانی و برخی عروق دیگر در بدن استفاده می‌شود و به پزشکان کمک می‌کند تا انسدادها، تنگی‌ها یا ناهنجاری‌های عروقی را تشخیص دهند.آنژیوگرافی از پا به طور معمول زمانی انجام می‌شود که پزشک نیاز به بررسی دقیق‌تر و مستقیم‌تری از جریان خون در رگ‌ها داشته باشد.

آمادگی های لازم قبل از انجام آنژیوگرافی از کشاله ران

برای انجام موفقیت‌آمیز آنژیوگرافی از کشاله ران و کاهش احتمال عوارض، لازم است که بیمار قبل از انجام این روش آمادگی‌های خاصی را رعایت کند. در ادامه مهم‌ترین آمادگی‌های لازم قبل از آنژیوگرافی شرح داده شده است:

 آزمایش های اولیه

پزشک ممکن است برای ارزیابی سلامت کلی بیمار، آزمایش‌های خون و آزمایش‌های دیگر مانند نوار قلب (ECG) تجویز کند.

این آزمایش‌ها به تشخیص وضعیت کلی بدن و آمادگی آن برای تحمل آنژیوگرافی کمک می‌کنند.

 ناشتا بودن

بیمار به طور معمول باید از چند ساعت قبل از آنژیوگرافی ناشتا باشد (به طور معمول ۶ تا ۸ ساعت). ناشتا بودن به دلیل کاهش خطر آسپیراسیون (وارد شدن محتویات معده به ریه‌ها) در صورت نیاز به مداخلات بیشتر است.

 قطع یا تنظیم دارو ها

برخی از داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون (وارفارین، آسپرین، کلوپیدوگرل و…) ممکن است قبل از آنژیوگرافی نیاز به قطع یا تنظیم دوز داشته باشند. مصرف این داروها می‌تواند خطر خونریزی حین و بعد از آنژیوگرافی را افزایش دهد.

لازم است بیمار لیستی از داروهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهد و طبق دستور پزشک، داروهایی را که ممکن است با این روش تداخل داشته باشند، موقتاً قطع یا تنظیم کند.

 اطلاع به پزشک درباره حساسیت ها

بیمار باید هرگونه حساسیت به مواد حاجب (کنتراست) یا داروهای خاص را به پزشک اطلاع دهد. برخی از افراد به مواد حاجب آلرژی دارند و ممکن است دچار عوارض جدی شوند.

در صورت داشتن حساسیت، پزشک ممکن است داروهای پیشگیرانه یا اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از بروز واکنش آلرژیک تجویز کند.

 اطلاع رسانی درباره بیماری های خاص

بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مشکلات کلیوی و فشار خون بالا می‌توانند بر روی نتیجه و فرآیند آنژیوگرافی تأثیر بگذارند. بیمار باید پزشک خود را از این بیماری‌ها مطلع کند.

اگر بیمار دیابت دارد و داروی متفورمین مصرف می‌کند، به طور معمول لازم است مصرف آن را ۲۴ ساعت قبل از آنژیوگرافی قطع کند، زیرا این دارو ممکن است با ماده حاجب تداخل ایجاد کند.

 آماده سازی محل ورود (کشاله ران)

به طور معمول برای جلوگیری از عفونت، موهای ناحیه کشاله ران اصلاح می‌شوند. در برخی موارد، تیم درمانی این کار را در بیمارستان انجام می‌دهند.

 همراه داشتن فردی برای مراقبت پس از عمل

به دلیل اینکه ممکن است بیمار پس از انجام آنژیوگرافی احساس ضعف یا گیجی داشته باشد، توصیه می‌شود یک نفر همراه بیمار باشد تا او را پس از ترخیص همراهی کند.

 آرامش ذهنی و آمادگی روحی

بسیاری از بیماران دچار استرس و نگرانی می‌شوند، به خصوص اگر اولین بار باشد که آنژیوگرافی انجام می‌دهند. صحبت با پزشک درباره روند عمل و پرسیدن سوالات کمک می‌کند تا بیمار آرامش بیشتری پیدا کند.

رعایت این نکات پیش از انجام آنژیوگرافی از کشاله ران به بیمار کمک می‌کند تا این روش به بهترین نحو انجام شود و خطرات و عوارض احتمالی به حداقل برسد.

مراحل انجام آنژیوگرافی از کشاله ران

آنژیوگرافی از کشاله ران یک روش تشخیصی دقیق برای بررسی عروق و شناسایی مشکلات جریان خون است که در چند مرحله مهم انجام می‌شود. ابتدا بیمار در موقعیت مناسب قرار گرفته و ناحیه کشاله ران با مواد ضدعفونی‌کننده کاملاً تمیز می‌شود تا احتمال عفونت کاهش یابد. پزشک، به منظور راحتی بیمار، با تزریق داروی بی‌حسی موضعی، ناحیه ورود را بی‌حس می‌کند.

 سپس با استفاده از یک سوزن به شریان فمورال (رگ بزرگ کشاله ران) دسترسی پیدا کرده و یک غلاف به نام شیت درون شریان قرار می‌دهد. این غلاف، امکان ورود کاتتر (لوله نازک و بلند) را به شریان فراهم می‌کند. پزشک به کمک دستگاه‌های تصویربرداری زنده (فلوروسکوپی)، کاتتر را به دقت به سمت عروق مورد نظر هدایت می‌کند؛ عروقی که نیاز به بررسی دارند، به طور معمول شامل عروق کرونری یا سایر عروق اصلی بدن است که باید ارزیابی شوند.

پس از قرارگیری کاتتر در موقعیت مناسب، پزشک ماده حاجب (کنتراست) را از طریق کاتتر به درون عروق تزریق می‌کند. این ماده باعث می‌شود عروق خونی در تصاویر اشعه ایکس به وضوح دیده شوند و امکان بررسی دقیق هرگونه انسداد، تنگی یا ناهنجاری عروقی فراهم گردد. همزمان با تزریق ماده حاجب، تصویربرداری انجام شده و تصاویر لازم برای ارزیابی جریان خون و وضعیت عروق تهیه می‌شود. پس از اتمام تصویربرداری، پزشک کاتتر و شیت را به آرامی از شریان خارج کرده و محل ورود با فشرده‌سازی بسته می‌شود تا خونریزی متوقف گردد.

 در برخی موارد از ابزارهای خاص برای بستن سریع‌تر محل ورود استفاده می‌شود. سپس بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود و تا چند ساعت تحت نظر قرار می‌گیرد تا از بروز عوارضی نظیر خونریزی اطمینان حاصل شود. به بیمار توصیه می‌شود تا چند ساعت پای خود را صاف نگه دارد و از فعالیت سنگین خودداری کند. این فرآیند دقیق و برنامه‌ریزی شده به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین نتایج تشخیصی را به دست آورند و برنامه درمانی مناسبی برای بیمار تهیه کنند.

 

مزایا و معایب آنژیوگرافی از کشاله ران نسبت به روش های دیگر

آنژیوگرافی از کشاله ران یکی از روش‌های مرسوم و اثربخش برای دسترسی به عروق خونی و بررسی جریان خون در بخش‌های مختلف بدن، به‌ویژه عروق قلب، محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای این روش دسترسی آسان به شریان فمورال (رگ بزرگ کشاله ران) است که با عبور ابزارهای پزشکی، امکان هدایت کاتتر به نواحی مختلف عروقی بدن فراهم می‌شود.

 این روش از دقت و اطمینان بالایی برخوردار است و پزشک می‌تواند با کنترل دقیق کاتتر و مشاهده تصاویر زنده، به تشخیص دقیق‌تری از وضعیت عروق خونی برسد. همچنین، به دلیل استفاده از شریان فمورال که قطور و محکم است، احتمال مشکلاتی مانند گرفتگی یا تنگی در حین عمل کمتر می‌شود و دسترسی به عروق مختلف بدن امکان‌پذیرتر است. علاوه بر این، این روش امکان بررسی و در صورت نیاز مداخلات درمانی مانند باز کردن انسدادها یا گذاشتن استنت را در همان زمان فراهم می‌کند.

با این حال، آنژیوگرافی از کشاله ران معایبی نیز نسبت به سایر روش‌ها دارد. به عنوان مثال، به دلیل نزدیک بودن شریان فمورال به سطح پوست، احتمال خونریزی و هماتوم (جمع شدن خون زیر پوست) در محل ورود بالاست و نیاز به مراقبت دقیق پس از عمل دارد. همچنین، این روش به دلیل موقعیت ورود (کشاله ران) نیاز به استراحت بیشتر بیمار دارد و بیمار باید چند ساعت پس از عمل پای خود را صاف نگه دارد تا خطر خونریزی کاهش یابد.

 این موضوع ممکن است برای برخی بیماران ناراحت‌کننده باشد. در مقایسه با روش‌های دیگر مانند آنژیوگرافی از طریق شریان مچ دست (رادیال)، احتمال بروز عوارض عروقی در روش فمورال بیشتر است، و بیماران با ریسک خونریزی کمتر و سرعت بازیابی بیشتر در روش رادیال روبه‌رو خواهند بود. به طور کلی، انتخاب روش مناسب بسته به شرایط بیمار و تشخیص پزشک انجام می‌شود، اما در بسیاری از موارد، روش کشاله ران به دلیل دسترسی مناسب و کاربرد وسیع همچنان انتخاب اصلی پزشکان است و برای بهبود هر په بیشتر  درد پا بعد از آنژیوگرافی مناسب است.

مراقبت های بعد از آنژیوگرافی از کشاله ران

مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی از کشاله ران برای کاهش خطر عوارض و کمک به بهبودی سریع بیمار بسیار مهم است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین مراقبت‌های پس از این عمل اشاره می‌کنیم:

 استراحت و محدودیت حرکت

پس از انجام آنژیوگرافی، بیمار به طور معمول به مدت چند ساعت در بخش ریکاوری تحت نظر قرار می‌گیرد. در این مدت لازم است که پای خود را که آنژیوگرافی از آن انجام شده است، صاف و بی‌حرکت نگه دارد تا خطر خونریزی از محل ورود کاتتر کاهش یابد.

به بیمار توصیه می‌شود از فعالیت‌های سنگین، خم شدن یا برداشتن اجسام سنگین به مدت 24 تا 48 ساعت خودداری کند.

 مراقبت از محل ورود کاتتر

محل ورود کاتتر (کشاله ران) باید تمیز و خشک نگه داشته شود. در صورت بروز خونریزی، بیمار باید با اعمال فشار مستقیم روی ناحیه و تماس با پزشک اقدام کند.

به طور معمول پانسمانی روی محل ورود کاتتر قرار می‌گیرد که باید طبق دستور پزشک عوض شود و از خیس کردن آن پرهیز گردد.

کنترل علائم حیاتی و مشاهده علائم هشدار دهنده

بیمار باید به تغییرات علائم حیاتی و علائم هشداردهنده‌ای مانند تورم، کبودی، خونریزی، یا درد شدید در ناحیه کشاله ران توجه کند. در صورت مشاهده علائمی مانند سرگیجه، تنگی نفس، درد قفسه سینه، یا سرد شدن پا باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرد.

 مصرف مایعات فراوان

پس از آنژیوگرافی، مصرف مایعات زیاد به دفع سریع‌تر ماده حاجب از بدن کمک می‌کند و عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد. نوشیدن آب کافی به خصوص در چند ساعت اول بعد از عمل توصیه می‌شود.

 مصرف دارو ها طبق دستور پزشک

ممکن است پزشک داروهای ضد درد یا داروهای خاصی برای کاهش احتمال ایجاد لخته خون تجویز کند. بیمار باید این داروها را دقیقاً طبق دستور مصرف کند و از قطع یا تغییر دوز آن‌ها بدون مشورت با پزشک خودداری نماید.

 پیگیری پزشکی

به طور معمول یک نوبت ویزیت پس از آنژیوگرافی برای بررسی وضعیت بهبودی و اطمینان از نبود عوارض جدی ضروری است. در این ویزیت، پزشک وضعیت محل ورود کاتتر و نتایج آنژیوگرافی را ارزیابی کرده و توصیه‌های لازم را ارائه می‌دهد.

این مراقبت‌ها به بیمار کمک می‌کنند تا سریع‌تر بهبود یابد و خطر بروز عوارض جانبی مانند خونریزی، عفونت یا لخته شدن خون به حداقل برسد. رعایت این توصیه‌ها و داشتن استراحت کافی می‌تواند به بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزمره در مدت زمان کوتاه‌تر کمک کند.

تفاوت آنژیوگرافی از کشاله ران با آنژیوگرافی از طریق دست

تفاوت اصلی آنژیوگرافی از کشاله ران (شریان فمورال) و آنژیوگرافی از طریق دست (شریان رادیال) در محل ورود کاتتر و عوارض پس از عمل است. آنژیوگرافی از طریق دست به طور معمول راحت‌تر و کم‌خطرتر از نظر خونریزی و عوارض عروقی است، چرا که شریان رادیال نزدیک به سطح پوست است و در صورت خونریزی، کنترل آن آسان‌تر می‌باشد. 

در پایان، آنژیوگرافی روشی ارزشمند و پیشرفته برای تشخیص مشکلات عروقی و بررسی جریان خون در بدن است که بسته به شرایط بیمار و نیازهای تشخیصی، از روش‌های مختلفی مانند آنژیوگرافی از کشاله ران یا از طریق دست استفاده می‌شود. هر روش مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارد، اما در نهایت، هدف هر دوی آن‌ها فراهم کردن اطلاعات دقیق برای تشخیص بهتر و درمان موثرتر است. آگاهی از مراحل، مزایا، معایب و مراقبت‌های پس از آنژیوگرافی به بیمار کمک می‌کند تا با اطمینان و آرامش بیشتری این فرآیند را طی کند و بهبودی سریعتری داشته باشد. انتخاب صحیح روش آنژیوگرافی با نظر پزشک و بر اساس شرایط خاص هر بیمار، تضمین‌کننده ایمنی بیشتر و نتایج بهتر خواهد بود.

 

سوالات متداول

آیا آنژیوگرافی از کشاله ران دردناک است؟

معمولاً خیر. پیش از شروع آنژیوگرافی، ناحیه کشاله ران با بی‌حسی موضعی آماده می‌شود تا بیمار هنگام ورود کاتتر دردی احساس نکند. ممکن است بیمار احساس کمی فشار یا ناراحتی داشته باشد، اما درد جدی به ندرت اتفاق می‌افتد.

چه مدت بعد از آنژیوگرافی می‌توان به فعالیت‌های عادی بازگشت؟

بسته به محل آنژیوگرافی، توصیه می‌شود بیمار تا چند روز از فعالیت‌های سنگین خودداری کند. بیمارانی که از کشاله ران آنژیوگرافی شده‌اند، معمولاً باید ۲۴ تا ۴۸ ساعت استراحت کنند و سپس به فعالیت‌های عادی بازگردند.